Diffraction of Destroyed Design

DIFFRACTION OF DESTROYED DESIGN
Adel Abdessemed / Ronan & Erwan Bouroullec / Dirk Braeckman / Bertrand Gadenne / Aglaia Konrad / Kelly Schacht / Florian Slotawa / Erik van Lieshout / Frederik Van Simaey
14.09.2013 > 17.11.2013

In aanloop naar de opening van het veelbelovende nieuwe gebouw voor de FRAC Nord-Pas de Calais_, Fonds Régional d’Art Contemporain, in de havenwijk van Duinkerke dat door het architectenduo Lacaton & Vassal wordt gerealiseerd, presenteert Netwerk een selectie werken in bruikleen uit de collectie van het FRAC. Sinds de jaren ’80 werd in de collectie met hooggewaardeerd internationaal karakter ook design, architectuur en fotografie geïntroduceerd. Met name de uitbouw van de designcollectie vormde een belangrijk referentiekader voor de verdere collectievorming. Netwerk nam deze collectie-eigenschap als uitgangspunt om een tentoonstelling samen te stellen die de scheidingslijn tussen kunst en design vanuit haar eigenheid als instituut verkent. Enkele kunstenaars waarvan er zich werk in de FRAC collectie bevindt, werden uitgenodigd om te reflecteren over de thematiek van het tentoonstellingsconcept en werk te presenteren dat nieuwe verbanden aan het licht brengt. Kelly Schacht en Frederik Van Simaey creëerden nieuw werk.

GALERIE
Adel Abdessemed (°1971, Constantin) is een politiek geëngageerd kunstenaar die er niet voor terugdeinst om in zijn videowerk en installaties een rauwe en directe beeldtaal te hanteren die de onderhuidse dierlijke wreedheid van de mens haarscherp blootlegt. Alledaagse voorwerpen en beelden onderwerpt hij vaak in performances aan een handeling die tot beladen en aanstootgevende situaties kan leiden. Shockeren doet hij niettemin met verve en raffinement. In Foot on voert de kunstenaar zelf manifest de verpletterende handeling uit om een blikje cola kapot te stampen. Nog versterkt door de heftige geluidsscore die het beeld begeleidt, hakt het werk in op ons bewustzijn. Het beeld is een deconstructie van de verziekte ‘corporate identity’ van de hedendaagse maatschappij en een wake-upcall voor het opnemen van verantwoordelijk engagement in de kunst.

Het op een ruwe en confronterende manier in beeld brengen van minder fraai menselijk gedrag en gevoelige thema’s vinden we ook terug in het oeuvre van Erik van Lieshout (°1968, Deurne). De bekende installatie Respect, welke gecreëerd werd voor het Nederlands Paviljoen op de Biënnale van Venetië in 2003, getuigt in zijn gammele verschijning van een geëngageerde kunstenaar die zich afkeert van gepolijst hedendaags design. In de strijd tegen gladde perfectie worden technische imperfecties en goedkope materialen ingezet, zowel in de fysieke constructie als in de videoproductie die er deel van uitmaakt. Complex in zijn samenhang van ruimtelijke installatie en maatschappelijke beeldvorming is het armtierige mini Rietveldpaviljoen rijk aan betekenisniveau’s. Hier is het de handeling van de tentoonstellingsbezoeker het binnentreden in het werk hetgeen gevoelig inwerkt op het bewustzijn, ten opzichte van de realiteit en het geconstrueerde beeld van de werkelijkheid.

Lit clos is één van de cultobjecten van de broers Ronan & Erwan Bouroullec (°1971 & °1973, Quimper), die al ruim een decennium lang innovatievermogen en artistiek talent verenigen. Met het dagelijkse leven als voornaamste inspiratiebron strekken hun activiteiten zich uit van het vormgeven van gebruiksvoorwerpen over het ontwerpen van designmeubilair tot architecturale projecten. Hun stijl is te duiden als intelligent, sober, poëtisch en bevat een licht humoristische toets. Dit vertaalt zich in minimalistisch materiaalgebruik en een uitgepuurde vormgeving ontdaan van alle overbodige details. In hun visie dragen meubels bij tot het definiëren van een ruimte. Deze kenmerken schemeren door in het op architecturale schaal gesneden Lit Clos. Het als een intieme transparante alkoof vormgegeven werk houdt het midden tussen een bed en een slaapkamer. Het ademt vrije ruimte op de grens tussen object en installatie.

Dirk Braeckman (°1958, Gent) werd in 2009 door het FRAC uitgenodigd om de verbouwing van constructiehal AP2 waar de collectie een nieuw onderkomen moest vinden met zijn unieke camerablik te registeren. Het AP2-gebouw dat zich in het oude industriegebied bevindt, is een monument van de scheepsbouw en wordt in de regio ‘de kathedraal’ genoemd. Het is gekend als het belangrijkste symbool van de teloorgegane industrie in Duinkerke. Kenschetsend voor de stijl van Dirk Braeckman is de manier waarop de zwart-witfoto’s het sculpturale karakter van de architecturale ruimte tracht te vatten in een abstractie van een detail van het gebouw. Uiteindelijk stelde het architectenbureau Lacaton & Vassal voor om een nieuwe constructie te creëren parallel aan het monumentale gebouw, in plaats van een verregaande transformatie van de bestaande architectuur door te voeren.

GALERIE / VERDIEPING +1
Kunstenaar Aglaia Konrad (°1960, Salzburg) creeërt met de intiem aandoende scenografie van Sculpture House eveneens in de verhouding tussen architectuur en de esthetiek van het beeld een andere belevingsruimte in de tentoonstellingscontext. Aglaia Konrad benadert architectuur als sculptuur en onderzoekt hoe dit in beeld kan worden gebracht. De architecturale ruimte wordt opgevoerd als protagonist, terwijl de camera door haar observatie en beweging het narratieve aspect er aan toevoegt. Op een analytisch-documentaire manier en poëtisch-realistisch omlijst, belicht de kunstenaar de symbiose tussen vorm, functie, materialiteit en esthetiek. Een bijzondere interesse in het spectrum van de modernistische architectuur vormt een grondtoon in haar artistieke praktijk. Sculpture House is een film over een grotachtige residentiële woning in Angleur (BE), ontworpen door de Belgische architect Jacques Gillet in samenwerking met de beeldhouwer Félix Roulin, in de periode 1967-68. Het betonnen gebouw presenteert zich als een haast levende sculptuur door de organische synthese van natuur en architectuur.

VERDIEPING +1
Na een indrukwekkend presentatieparcours de voorbije vijf jaar is Kelly Schacht (°1983, Roeselare) opnieuw te gast in Netwerk. De samenstelling van de tentoonstelling zette haar noodzakelijkerwijze aan tot een kritische denkoefening over de relevantie van verzamelen en conserveren en de mentale en fysieke ruimte hierdoor ingenomen. Dit zowel vanuit het perspectief van haar eigen kunstpraktijk als vanuit het instituut dat haar uitnodigt om werk te creëren en te presenteren. Hoewel Netwerk als kunstencentrum geen verzamelende functie heeft, werd door de jaren heen –gevoed door talloze artistieke projecten en samenwerkingen met kunstenaars- wel op een organische manier een heterogene collectie kunstwerken ‘verzameld’. De door Netwerk gecreëerde permanente ‘museum’ box waar kunstwerken uit de Netwerk verzameling kunnen worden getoond in synergie met tijdelijke tentoonstellingen, werd door Kelly Schacht getransformeerd in een weerbarstig plooibare ruimte. Het zigzagwerk ontvouwt zich als een sculpturale schriftuur voor dialoog en opent een weg naar nieuwe mogelijkheden: hoe een ruimte tot een beeld kan worden omgevormd, hoe een denkkader in sculpturale vorm kan worden weergegeven, hoe rekbaar en interpreteerbaar een museale ruimte kan zijn…

PAKHUIS +2
Het oeuvre van de Duitse conceptuele kunstenaar Florian Slotawa (°1972, Rosenheim) bestaat voornamelijk uit foto’s en sculpturen die het eindresultaat zijn van een uitgekiend scenario dat draait om het verzamelen en ordenen van gebruiksvoorwerpen. Door het hergroeperen en decontextualiseren van bestaande voorwerpen en het verwisselen van contexten, onderzoekt hij de verschillen tussen kunstobjecten en gebruiksvoorwerpen, en tussen de profane privéruimte en de symbolische museale ruimte. Slotawa besteedt veel aandacht aan vormelijke criteria zoals kleurgebruik, kadrering en compositie. KS.028is een assemblage van gevonden voorwerpen die onderling geen verband houden met elkaar. Door de minimale ingreep van de kunstenaar en de presentatie in de bijzonderheid van de tentoonstellingsruimte, verschijnt een zorgvuldig geconstrueerd betekenisvol beeld dat de aloude vraag ‘wat is kunst?’ articuleert.

Frederik Van Simaey (°1979, Kortrijk) treedt in dialoog met het werk van Slotawa en past een voor hem kenmerkende formule toe: vertrouwde voorwerpen en ruimte binnenste buiten keren zodat een nieuwe samenhang en andere betekenislagen ontstaan. Een verzameling omgekeerd gepresenteerde spiegels worden ontdaan van hun functioneel reflectievermogen en krijgen een schilderkunstige status. Er ontstaat een verschuiving in de machtsverhoudingen van de vorm binnen het voorwerp zelf. De lijst neemt de bovenhand op het oppervlak wat de spiegels in een soort van schilderpaletten verandert. Ook de verhouding tussen het voorwerp en de toeschouwer kantelt door de handeling van de kunstenaar. Men kijkt niet een beeld van zichzelf in de ruimte maar naar een beeld geconstrueerd door een lineaire verzameling kunstwerken.

Le Rat is een geanimeerd werk van de Franse fotograaf en videokunstenaar Bertrand Gadenne (°1951, Proverville). Een witte rat beweegt, verdwijnt en komt telkens terug in beeld in een vitrineachtige ruimte. De handeling is zenuwachtig repetitief. Niet het beeld an sich maakt het werk interessant, maar de manier waarop het beeld in de tentoonstellingscontext wordt geïntegreerd. Gadenne stelt de ambiguïteit van beelden in vraag, speelt met de grenzen van illusie en perceptie en suggereert het verdwijnen van de dualiteit tussen dat wat waargenomen wordt en de waarnemer. Hij opent zo op een speelse manier een dialoog over complexe esthetische beschouwingen.